Αν και ταπεινή κατασκευή, η αξία της είναι διαχρονική. Και προστατεύεται από την UNESCO ως μνημείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς
Ένα κομψοτέχνημα λαϊκής αρχιτεκτονικής χτισμένο με αριστουργηματική απλότητα, το οποίο προσφέρει, μεταξύ πολλών άλλων, γόνιμο έδαφος σε άγονους τόπους. Παρότι δεν είναι γνωστό, οι τόσο χαρακτηριστικές για το ελληνικό τοπίο ξερολιθιές απασχολούν την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα εδώ και χρόνια.
Τι ακριβώς είναι η ξερολιθιά
Συνδεδεμένες στο μυαλό των περισσοτέρων με τις Κυκλάδες, οι ξερολιθιές είναι οι πιο ταπεινές κατασκευές με πολύπλευρη αξία. Ουσιαστικά πρόκειται για πέτρινα τοιχία αντιστήριξης, χάρη στα οποία δημιουργούνται οι αναβαθμίδες ή πεζούλες: οι μικρές επίπεδες εκτάσεις στις πλαγιές λόφων και βουνών που μοιάζουν με σκαλοπάτια και είναι πρόσφορες για καλλιέργεια. Δίχως αυτές οι απότομες πλαγιές δεν θα μπορούσαν να καλλιεργηθούν και οι κάτοικοι άγονων περιοχών θα δυσκολεύονταν να επιβιώσουν και να μείνουν στον τόπο τους.
Πως γινεται μια ξερολιθιά
Η τεχνική της κατασκευής τους είναι αυτή που κάνει τη διαφορά: φτιαγμένες από σκέτες πέτρες κουμπωμένες μεταξύ τους και όχι δεμένες με συνδετικό κονίαμα, όπως το τσιμέντο ή η λάσπη, οι ξερολιθιές προστατεύουν από τις πλημμύρες, αφού συγκρατούν τα νερά της βροχής διοχετεύοντάς τα ομαλά, καθώς και από τη διάβρωση του εδάφους, ενώ ενισχύουν τη βιοποικιλότητα, αφού γίνονται ενδιαίτημα για ερπετά και έντομα. Η τεχνική λέγεται «εν ξηρώ» και οι πέτρες που χρησιμοποιούνται συλλέγονται από το ίδιο σημείο.
Η ξερολιθιά ως μνημείο της Unesco
Η τεχνογνωσία που περνά από γενιά σε γενιά, ο καθορισμός του τοπίου σε βάθος χρόνου, η οικολογική αξία, αλλά και η κοινωνική διάσταση των ξερολιθιών είναι μερικοί από τους λόγους που η UNESCO αγκάλιασε την τέχνη τους.
Το πολύτιμο όμως με την ξερολιθιά είναι ότι την ίδια στιγμή οι πέτρες έχουν και ελευθερία κίνησης. Αν γίνει δηλαδή σε ένα σημείο ζημιά, δεν θα γκρεμιστεί ολόκληρη όπως στη συμβατική τοιχοποιία, και μάλιστα θα είναι και επισκευάσιμη.
Η ξερολιθιά είναι μια τέχνη αθάνατη η οποία μας εμπνέει πολύ καιρό τώρα στην κατασκευή των γυαλιών μας. Δες παρακάτω μερικά από τα σχέδια που έχουμε εμπνευστεί απο την τέχνη της ξεροληθιάς:
